มารู้จักกับระบบย่อยอาหารของเรากันเถอะ…ตอนที่ 1 ปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร
ปาก
เริ่มต้นด้วยการเคี้ยวบดอาหาร และการผสมรวมกับน้ำลาย เอนไซม์ที่มีชื่อว่า “ไทยาลิน” ในน้ำลายเริ่มกระบวนการย่อยแป้งให้เป็นน้ำตาลโมเลกุลเล็ก
หลอดอาหาร
จากนั้นอาหารจึงถูกส่งผ่านไปยังส่วนของช่องปาก และต่อลงไปยังหลอดอาหาร เพื่อเข้าสู่ขั้นตอนการบีบรูด Peristalsis ซึ่งเป็นกระบวนการคล้าย ๆ กับรีดนมวัว สลับกับการคลายเป็นจังหวะของกล้ามเนื้อที่เคลื่อนอาหารไปตลอดทางเดินอาหาร เพื่อป้องกันการไหลย้อนกลับและเพื่อกำหนดเวลาที่เหมาะสมในการปล่อยเอนไซม์แต่ละตัว เนื่องเอนไซม์แต่ละตัวไม่สามารถทำงานข้ามหน้าที่กันได้
ทางเดินอาหารเรามีลิ้นเปิด-ปิดตามบริเวณลอยต่อที่สำคัญ ลิ้นเล็ก ๆ ที่ส่วนปลายของหลอดอาหารจะเปิดนานพอที่จะให้ชิ้นส่วนอาหารที่ผ่านการเคี้ยวมาแล้วเข้าสู่กระเพาะ ในบางครั้งโดยเฉพาะช่วงหลังอาหาร ลิ้นนี้จะคลายตัว ส่งผลให้คุณเรอออกมา แต่ลิ้นที่คลายตัวนี้ยังอาจทำให้กรดในกระเพาะอาหารไหลย้อยกลับไปยังหลอดอาหาร ก่อให้เกิดภาวะกรดไหลย้อยได้ ซึ่งอาการที่รู้จักกันดี คือ เรอเปรี้ยวนั่นเอง
กระเพาะอาหาร
ตำแหน่งหลักของกระเพาะอยู่หลังกระดูกซี่โครงซี่ล่าง ไม่ใช่บริเวณเหนือสะดือ กระเพาะเป็นถุงที่มีความยืดหยุ่น ล้อมรอบด้วยกล้ามเนื้อที่เปลี่ยนรูปร่างไปเรื่อย ๆ อันที่จริงแล้วไม่มีสารอาหารใด ๆ ถูกดูดซึงผ่านผนังกระเพาะอาหารนอกจากแอลกอฮอล์
ของเหลวเช่น น้ำแกง จะผ่านกระเพาะไปอย่างรวดเร็ว ไขมันจะอยู่ในกระเพาะค่อนข้างนานกว่า อาหารปกติที่ประกอบด้วยแป้ง หรือคาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน จะถูกขับออกจากกระเพาะในเวลาประมาณ 3–5 ชั่วโมง
ต่อมในกระเพาะและเซลล์พิเศษบางชนิดจะสร้างเมือก เอนไซม์ กรดเกลือ และสารที่เป็นปัจจัยช่วยให้วิตามินบี12 ถูกดูดซึมผ่านผนังลำไส้เล็กเข้าสู่กระแสเลือดได้
กระเพาะอาหารในภาวะปกติจะมีความเป็นกรด และน้ำย่อยจากกระเพาะซึ่งมีลักษณะเฉพาะตัวจะประกอบด้วยเอนไซม์หลากหลายชนิดดังต่อไปนี้
- เปปซิน Pepsin เป็นเอนไซม์หลักของกระเพาะอาหาร ทำหน้าที่ย่อยเนื้อสัตว์และอาหารในกลุ่มโปรตีนอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำงานได้ในภาวะเป็นกรดเท่านั้น
- เรนนิน Rennin ช่วยให้นมที่ดื่มเข้าไปจับตัวเป็นก้อน
- กรดไฮโดรคลอริก HCI สร้างโดยเซลล์กระเพาะอาหาร มีหน้าที่ทำให้กระเพาะมีภาวะเป็นกรด
กระเพาะไม่ใช่ส่วนที่ขาดไม่ได้โดยสิ้นเชิงสำหรับกระบวนการย่อย เพราะขั้นตอนการย่อยอาหารส่วนใหญ่เกิดหลังจากกระเพาะอาหารไป
