เทคโนโลยีสุขภาพในยุค 4.0 (ตอนที่ 2)
ในปัจจุบันประชาชนไทยแทบจะทุกคนมีโทรศัพท์มือถือเป็นเครื่องมือสื่อสารประจำกาย การเพิ่มฟังก์ชั่นการใช้งานบางอย่างด้วยวิธีการติดตั้งแอปพลิเคชันเพิ่มขึ้นจึงเป็นวิธีที่ง่ายที่สุดที่จะทำให้ประชาชนสามารถเข้าถึงเครื่องมือช่วยเหลือทางการแพทย์จำนวนไม่น้อยได้ ซึ่งไม่เพียงแค่แอปพลิเคชันเท่านั้น ที่สร้างความเชื่อมต่อระหว่างอุปกรณ์ต่อพ่วงต่างๆ [IoT (Internet of Thing)] หรือ อุปกรณ์ติดตามตัว (wearable) และเครือข่ายการสื่อสารต่างๆ เข้าด้วยกัน ซึ่งวงการแพทย์ได้เรียกเทคโนโลยีนี้ว่า “Digital Health” ซึ่งเป็นการสร้างการเชื่อมต่อข้อมูลสุขภาพเข้ามาระหว่างกัน นำมาแสดงผลและประมวลเพื่อให้เกิดประโยชน์ด้านสุขภาพสูงสุด ดังรูปแบบของภาพด้านล่างซึ่งเป็นบริการที่เป็นส่วนประกอบของ Digital Health
![](https://blog.arincare.com/wp-content/uploads/2019/04/2.jpeg)
จากข้อมูลโดย IQVIA ในปี 2017 พบว่า ในปัจจุบันมีแอปพลิเคชันด้านสุขภาพกว่า 318,000 แอปพลิเคชัน กว่าร้อยละ 56 เป็นภาษาอังกฤษแต่เพียงอย่างเดียว (ซึ่งค่อนข้างจะลำบากในการนำมาใช้กับประเทศที่ประชาชนส่วนใหญ่ไม่ได้พูดภาษาอังกฤษเป็นหลัก เช่นประเทศไทย) ซึ่งแสดงให้เห็นว่ายังคงมีช่องว่างอีกไม่น้อยสำหรับผู้พัฒนาแอปพลิเคชันในประเทศไทย
อย่างไรก็ดี ในบรรดาแอปพลิเคชันด้านสุขภาพดังกล่าว มีเพียงร้อยละ 15 เท่านั้น ที่มียอด download มากกว่า 5,000 ครั้ง ซึ่งมีเพียง 41 app เท่านั้นที่มียอด download เกิน 10 ล้านครั้ง[1] ซึ่งทำให้เห็นว่า การสร้างแอปแล้วยืนอยู่ได้ในระดับโลกนั้นไม่ง่ายเลย โดยแอปพลิเคชันส่วนใหญ่นั้นจะอยู่ในหมวดหมู่ “Wellness Management” หรือ การจัดการดูแลสุขภาพ เช่น ใช้เพื่อการออกกำลังกาย การจัดการอาหาร การจัดการความเครียด ในขณะที่หมวดหมู่ “Health Condition Management” หรือ แอปพลิเคชันที่ช่วยจัดการโรค เช่น app สำหรับโรคเฉพาะ เช่น ปัญหาจิตใจ เบาหวาน ปัญหาโรคหลอดเลือดหัวใจ ระบบประสาท ระบบกล้ามเนื้อ มะเร็ง เตือนการทานยา ฯลฯ ก็มีอัตราการเติบโตที่สูงมากในช่วงสองสามปีนี้
![](https://blog.arincare.com/wp-content/uploads/2019/04/1-1.jpeg)
ภาพด้านล่าง แสดงให้เห็นถึงสัดส่วนของ app จัดการโรค โดยจะพบว่าส่วนใหญ่จะอยู่ในกลุ่มการจัดการปัญหาทางใจและพฤติกรรมต่างๆ แอปพลิเคชันช่วยจัดการโรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาท ระบบกล้ามเนื้อ มะเร็ง ระบบทางเดินหายใจ (เช่น โรคหอบหืด) เป็นต้น
![](https://blog.arincare.com/wp-content/uploads/2019/04/3.jpeg)
ทั้งนี้การนำอุปกรณ์สวมใส่ (Wearable / Sensor) มาใช้ร่วมกันกับแอปพลิเคชันในมือถือ ก็ทำให้เพิ่มช่องทางการเก็บข้อมูลสุขภาพและสัญญาณชีพต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น การเก็บการเคลื่อนไหว ทำให้สามารถเก็บ จำนวนก้าว, ระยะเวลาออกกำลังกาย, เวลานอนได้ การเพิ่มเซนเซอร์พิเศษบางชนิดทำให้สามารถเก็บอัตราการเต้นของหัวใจ, ความดัน, ความเข้มข้นออกซิเจน (SpO2), ปริมาณไขมันในร่างกาย, อุณหภูมิผิวหนัง (SKT), ระดับความเครียด (EDA) ได้ การใช้กล้องของมือถือ หรือ เพิ่มกล้อง ทำให้สามารถตรวจจับการกินยาของคนไข้ เพื่อยืนยันถึงการกินยา (Adherent) ของคนไข้ได้ การใช้กล้องคู่กับแฟลชทำให้สามารถตรวจจับชีพจร, จังหวะการเต้นของหัวใจที่ผิดปกติได้ (atrial fibrillation) การเพิ่ม Gyroscope เข้าไปในอุปกรณ์ ทำให้สามารถตรวจการล้มของผู้สวมใส่ได้ (ยกตัวอย่างเช่นที่ apple watch นำมาใส่และสามารถตั้งเตือนการตอบสนองได้และเรียกรถพยาบาลจากโรงพยาบาลที่ตั้งค่าไว้ก่อนแล้วได้) นอกจากนั้นยังสามารถใช้คู่กับอุปกรณ์เชื่อมต่อเพิ่มเติมที่ได้รับอนุมัติจาก FDA ในกลุ่ม Digital Sensors ต่างๆ ซึ่งใช้เปลี่ยนเครื่องมือทางการแพทย์ธรรมดาให้กลายเป็น smart device เช่น เครื่องพ่นยาหอบหืด (Inhalers) , ปากกาฉีดอินซูลิน ซึ่งนำไปสู่การพัฒนา Digital Biomarkers ที่ใช้ติดตามผลลัพธ์ในการรักษาได้
![](https://blog.arincare.com/wp-content/uploads/2019/04/4.jpeg)
จบตอนที่ 2 แล้วนะครับ สำหรับตอนที่ 3 ท่านผู้อ่านจะได้รับทราบเกี่ยวกับบริการด้านการแพทย์ระยะไกล หรือ Telemedicine ซึ่งเป็นกลุ่มผู้ให้บริการ Startup ทางการแพทย์ที่ร้อนแรงที่สุดในช่วงสองสามปีที่ผ่านมานี้
[1] IQVIA Institute, The Growing Value of Digital Health, November 2017
ภก.วิรุณ เวชศิริ
Chief Pharmacist
Arincare