ยาคุมฉุกเฉิน ชื่อก็บอกว่า ใช้คุมกำเนิดป้องกันการตั้งครรภ์ในเวลาที่ฉุกเฉินกรณีที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้คุมกำเนิด หรือ เกิดความผิดพลาด เช่น ถุงยางอนามัยขาด กรณีมีเพศสัมพันธ์โดยไม่เต็มใจ หรือฝ่ายหญิงลืมทานยาคุมกำเนิด ยาคุมฉุกเฉินจะช่วยยับยั้งหรือชะลอการตกไข่ และสร้างเมือกที่ปากมดลูกเพื่อป้องกันไม่ให้อสุจิเข้าไปผสมกับไข่ได้

ยาคุมฉุกเฉิน ทานตอนไหนดีที่สุด?

หากทานทันทีหลังการมีเพศสัมพันธ์จะให้ประสิทธิภาพสูงสุดในการคุมกำเนิด แต่โดยทั่วไปแล้วควรรับประทานภายใน 72 ชั่วโมง วิธีการทานยาคุมกำเนิดมี 2 แบบ ส่วนใหญ่หากซื้อตามร้านขายยาทั่วไปจะมี 2 เม็ด

• วิธีการทานแบบแรก คือ ทานเม็ดแรกทันที หรือภายใน 72 ชั่วโมง และทานเม็ดที่ 2 หลังทานเม็ดแรก 12 ชั่วโมง
• วิธีที่สอง คือ การทาน 2 เม็ดพร้อมกันทันที หรือไม่เกิน 120 ชั่วโมง หรือ 5 วัน

แต่ฤทธิ์และประสิทธิภาพการคุมกำเนิดก็ลดลงตามระยะเวลาที่ทาน ยาคุมฉุกเฉินไม่ออกฤทธิ์ให้เกิดการแท้งในผู้ที่ตั้งครรภ์แล้ว และไม่ก่อให้เกิดความพิการต่อทารกในครรภ์

ยาคุมฉุกเฉินอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงได้ในระยะสั้นๆ เช่น ปวดท้อง ปวดศีรษะ ปวดหน้าอก ร่างกายอ่อนล้า ประจำเดือนมาผิดปกติ อาการคลื่นไส้ แต่หากอาการคงอยู่หลายวันหรือรุนแรง ควรไปพบแพทย์ทันที

ข้อควรระวังของการทานยาคุมฉุกเฉิน

1. ยาคุมฉุกเฉิน สามารถช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ถึง 85% แต่หากทานเม็ดแรกนานกว่า 72 ชั่วโมง ประสิทธิภาพก็จะลดลงไปประมาณ 60%
2. ในเวลา 1 เดือน ไม่ควรทานเกิน 2 กล่อง เพราะอาจทำให้เกิดความผิดปกติของมดลูกในระยะยาวได้
3. ยาคุมฉุกเฉินไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้
4. การใช้ยาคุมฉุกเฉินบ่อยๆ อาจทำให้เสี่ยงในการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้
5. ไม่ควรทานยาคุมฉุกเฉินต่อเนื่องแทนยาคุมแบบทั่วไป
6. การทานยาคุมฉุกเฉินบ่อยๆ อาจทำให้เสี่ยงในการเป็นมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งรังไข่ได้มากขึ้น